Od stycznia 2023 zmianie uległo kilka ustaw, które regulują handel elektroniczny. Stało się to w konsekwencji przyjęcia 3 dyrektyw: Cyfrowej, Towarowej i Omnibus. Zaistniałe zmiany wymagają aktualizacji wzorców umownych (art. 384 k.c.) znanych jako np. regulaminy czy ogólne warunki umów (OWU), które nie są indywidualnie negocjowane i w związku z tym klienci nie mają na nie wpływu.
Poniżej ustawy zmieniające, ich projekty z uzasadnieniem, informacja jakie dyrektywy implementują, jakie ustawy zmieniają i co w nich zmieniają (wyliczenie nie jest wyczerpujące).
- Ustawa z dnia 4 listopada 2022 r. o zmianie ustawy o prawach konsumenta, ustawy – Kodeks cywilny oraz ustawy – Prawo prywatne międzynarodowe (Dz.U. 2022 poz. 2337); Projekt: druk nr 2425; Implementuje: dyr. Cyfrową i dyr. Towarową
Co zmienia w poszczególnych ustawach:
1. W ustawie z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta (implementującej dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/83/UE z dnia 25 października 2011 r. w sprawie praw konsumentów…) :
– zaktualizowanie zakresu regulacji ustawy
– zaktualizowanie słowniczka
– zmiana terminologii „rzecz” na „towar” w celu zachowania spójności z dyr.
– przedsiębiorca na prawach konsumenta
– wyłączenie stosowania k.c. o rękojmi
– przedawnienie na zas ogólnych k.c.
– niezgodność z umową zamiast wady
2. W ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny:
– wyłączenie stosowania przepisów Kodeksu cywilnego dotyczących rękojmi względem konsumentów, przepisy te będą znajdowały zastosowanie do umów sprzedaży nieruchomości, zawieranych między przedsiębiorcą jako sprzedającym a konsumentem jako kupującym
3. W ustawie z dnia 4 lutego 2011 r. Prawo prywatne międzynarodowe:
– uchylenie odniesienia do nieistniejącej dyrektywy
- Ustawa z dnia 1 grudnia 2022 r. o zmianie ustawy o prawach konsumenta oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2022 poz. 2581); Projekt: druk nr 2476; Implementuje: Dyr. Omnibus
Co zmienia w poszczególnych ustawach:
1. W ustawie z dnia 9 maja 2014 r. o informowaniu o cenach towarów i usług
– zmieniono definicję ceny jednostkowej towaru lub usługi (art. 3 ust. 1 pkt 2)
– art. 4 najniższa cena w ciągu 30 dni
– doprecyzowano sposób uwidaczniania cen w przypadku zastosowania obniżek cen (art. 4 ust. 2 – 5)
2. W ustawie z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta
– wprowadzenie tzw. odroczonej płatności przy sprzedaży bezpośredniej w domu
Rozszerzenie ochrony konsumentów w zakresie usług cyfrowych (art. 32 ust. 4, art. 32a, art. 8 pkt 8 i 9, art. 12 pkt 19 i 20, art. 34 ust. 1a):
– rozróżnienie między usługą cyfrową a treścią cyfrową
– objęcie przepisami ustawy umów „opłaconych” danymi osobowymi (art. 32 ust. 4), rozszerza również zastosowanie dyrektywy 2011/83/UE w sprawie praw konsumentów również na usługi cyfrowe, w zamian za które konsumenci nie ponoszą opłat, ale dostarczają dane osobowe
– obowiązki przedsiębiorcy i konsumenta w odniesieniu do treści innych niż dane osobowe (art. 32a, art. 34 ust. 1a)
– zmiany w obowiązkach informacyjnych (art. 8 pkt 5, 8 i 9, art. 12 pkt 19 i 20)
Zapewnienie większej przejrzystości konsumentom zawierającym umowy on-line, w tym korzystającym z internetowych platform handlowych (art. 12 pkt 5a, art. 12a):
– definicje internetowej platformy handlowej oraz dostawcy internetowej platformy handlowej (art. 2 pkt 8, art. 2 pkt 9)
– obowiązki dostawcy internetowej platformy handlowej (art. 12a)
– informacja o indywidualnym dostosowaniu ceny (art. 12 pkt 5a)
Zwiększenie ochrony konsumentów w odniesieniu do niektórych form sprzedaży poza lokalem przedsiębiorstwa (art. 27 ust. 2, art. 38 ust. 2):
– odstąpienie 30 dni przy sprzedaży w domu podczas niezamówionej wizyty
– dodanie ust. 2 w art. 38, zgodnie z którym przepisu art. 38 pkt 1, 2, 3 i 5 nie stosuje się do umów zawieranych w związku z nieumówioną wizytą przedsiębiorcy w miejscu zamieszkania lub zwykłego pobytu konsumenta albo podczas wycieczki
Inne zmiany wynikające z implementacji dyrektywy 2019/2161 (art. 3 ust. 1 pkt 4, art. 12 ust. 1 pkt 3, art. 12 ust. 1 pkt 3a, art. 15 ust. 3, art. 19, art. 21 ust. 2, art. 28 pkt 1, art. 38 pkt 13):
– przedsiębiorca musi obligatoryjnie poinformować konsumenta o numerze telefonu i adresie e- mail, usunięto obowiązek podania faxu
– zmiany dotyczące wykonywania usługi albo dostarczania wody, gazu, energii elektrycznej, gdy nie są one dostarczane w ograniczonej objętości lub w ustalonej ilości, lub energii cieplnej przed upływem terminu na odstąpienie od umowy zawartej poza lokalem i na odległość (art. 15 ust. 3, art. 21 ust. 2):
nowy obowiązek przedsiębiorcy w związku z wcześniejszym rozpoczęciem na żądanie konsumenta wykonywania usługi – zażądać od konsumenta oświadczenia o przyjęciu do wiadomości informacji o utracie prawa do odstąpienia od umowy z chwilą jej pełnego wykonania przez przedsiębiorcę.
– w konsekwencji wprowadzonych zmian, w art. 15 ust. 3 i art. 21 ust. 2 zmieniono również art. 38 ust. 1 pkt 1:
zgodnie z proponowanym jego nowym brzmieniem prawo odstąpienia od umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa lub na odległość nie przysługuje konsumentowi w odniesieniu do umów o świadczenie usług, za które konsument jest zobowiązany do zapłaty ceny, jeżeli przedsiębiorca wykonał w pełni usługę za wyraźną zgodą konsumenta, który został poinformowany przed rozpoczęciem świadczenia, że po spełnieniu świadczenia przez przedsiębiorcę utraci prawo odstąpienia od umowy i przyjął to do wiadomości.
– zmiany dotyczące umów zawieranych za pomocą środka porozumiewania się na odległość, którego właściwości techniczne ograniczają rozmiar możliwych do przekazania informacji lub czas na ich przedstawienie (art. 19)
– zmiana dotycząca prawa do odstąpienia od umowy o dostarczanie treści cyfrowych, które nie są dostarczane na nośniku materialnym (art. 38 pkt 13)
Dodatkowe zmiany w upk niewynikające z implementacji dyrektywy 2019/2161, które mają na celu zwiększenie ochrony konsumentów w odniesieniu do niektórych form sprzedaży poza lokalem przedsiębiorstwa (art. 3 ust. 1 pkt 7 w zw. z art. 3a, art. 7c, art. 17a):
– prawo do odstąpienia od umowy o świadczenie usług zdrowotnych (art. 3 ust. 1 pkt 7 w zw. z art. 3a)
– definicja pokazu (art. 7c ust. 2)
– zakaz zawierania umów o świadczenie usług finansowych podczas pokazu i wycieczki (art. 7c)
– zakaz przyjmowania płatności przed upływem terminu do odstąpienia od umowy, o którym mowa w art. 27 ustawy o prawach konsumenta (art. 17a) – wycieczka, nieumówiona wizyta, pokaz
3. W ustawie z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym
– obowiązek informowania o parametrach plasowania ofert na platformie
– rozszerzono definicję produktu o usługi cyfrowe i treści cyfrowe (art. 2 pkt 3)
– wprowadzono definicję plasowania (w art. 2 dodano pkt 11)
– wprowadzono definicję internetowej platformy handlowej przez odesłanie do takiej definicji zawartej w art. 2 pkt 10 upk, która jest wprowadzana niniejszą nowelizacją (w art. 2 dodano pkt 12)
– dodano nowy rodzaj działania wprowadzającego w błąd (w art. 5 w ust. 2 dodano pkt 5)
– w przepisie dotyczącym zaniechań wprowadzających w błąd (art. 6 ust. 4) wskazano co uznaje się za istotne informacje
– uzupełniono czarną listę praktyk rynkowych nieuczciwych w każdych okolicznościach (art. 7 pkt 11a, pkt 24-26)
4. W ustawie z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów
– zmiana w art. 106 – dodano ust. 8, wprowadzenia przepisu ustalającego zasadę, zgodnie z którą, w sytuacji gdy przed wydaniem decyzji w sprawie nałożenia kary za naruszenie zakazu określonego w art. 23a lub art. 24 nie można przy wykorzystaniu przepisów określonych w art. 106 ust. 5–7 ustalić wysokości obrotu osiągniętego przez przedsiębiorcę w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary ze względu na brak dostępności danych finansowych, Prezes Urzędu będzie mógł nałożyć na przedsiębiorcę karę pieniężną w wysokości stanowiącej równowartość do 2 000 000 euro
– zmiany w art. 111 ust. 2 i 5 doprecyzowanie kryteriów nakładania kar
5. W ustawie z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne
Art. 3. W ustawie z dnia 16 lipca 2004 r. – Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. z 2022 r. poz. 1648 i 1933) w art. 172:
1) w ust. 1 po wyrazach „dla celów marketingu bezpośredniego” dodaje się wyrazy „lub przesyłania niezamówionej informacji handlowej w rozumieniu ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną”;
2) dodaje się ust. 4 w brzmieniu:
„4. Działanie, o którym mowa w ust. 1, stanowi czyn nieuczciwej konkurencji w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz. U. z 2022 r. poz. 1233).”.
6. W ustawie z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń:
– dodanie sankcji za działanie przedsiębiorcy nierealizujące normy z projektowanego art. 17a (zakazu przyjmowania płatności przed upływem terminu do odstąpienia od umowy zawartej podczas nieumówionej wizyty) – dodanie w ustawie Kodeks wykroczeń art. 139c